Zagubienie lub kradzież dowodu osobistego to bardzo stresujący moment. Może on zakończyć się jednak poważnymi konsekwencjami, jeśli w porę nie zareagujemy. Wiele osób w tym momencie nie wie do końca, co powinna zrobić i co może zrobić oraz jak ma się w ogóle zachować. To jednak właśnie od naszej reakcji zależy czy unikniemy kłopotów. W tym tekście przedstawiamy dokładnie sytuację utraty dowodu, podajemy możliwe konsekwencje oraz podpowiemy, co należy zrobić, jeśli zgubimy lub zostanie nam skradziony ten dokument.
Utrata dowodu — co może się stać?
Aby całościowo przedstawić temat utraty dowodu osobistego, zdecydowanie trzeba powiedzieć o konsekwencjach, jakie mogą nas czekać. Jeśli stracimy nasz dowód tożsamości, może posłużyć on do kradzieży tożsamości. Przestępcy mogą wziąć na nasze dane kredyt lub szybkie chwilówki. Mogą również wykorzystać nasze dane do założenia konta bankowego i prania brudnych pieniędzy lub do oszustw i przestępstw. Na nasz dokument może zostać wypożyczone auto lub wartościowy sprzęt budowlany. Przestępcy mogą zameldować się również w drogich hotelach oraz zaciągać rachunki na naszą tożsamość. Są to najczęściej wykorzystywane sposoby przez przestępców, a wszystkich jest zdecydowanie więcej.
Teoretycznie po zgłoszeniu kradzieży na policji możemy “wyprostować” wszystkie te kwestie i udowodnić, że to nie my zaciągaliśmy kredyt lub rachunek, a pomyłka jest winą niedbalstwa pracownika. Według prawa umowa kredytowa czy pożyczka została zawarta nie przez nas, więc nie musimy być za nią odpowiedzialni. W rzeczywistości jednak udowodnienie swojej niewinności jest trudne, czasochłonne i nie zawsze gwarantuje happy end.
Zgubienie dowodu
Pierwszą sytuacją, w której tracimy nasz dowód osobisty, jest jego zagubienie. W świetle prawa nie jest to przestępstwo i nie możemy z pewnością udać się na policję. W tym wypadku należy działać w określony sposób. Pierwszym krokiem, jaki musimy wykonać to unieważnienie dowodu osobistego w Urzędzie Gminy. Możemy zrobić to w dowolnym urzędzie, niezależnie od tego, czy jesteśmy zameldowani w danej gminie, czy też nie. Cały proces jest darmowy oraz wykonuje się go “od ręki”. Dzięki temu sprawa zostanie załatwiona szybko i w ciągu jednej wizyty w urzędzie. Cały proces polega na wypełnieniu wniosku i jego złożeniu u urzędnika. Jeśli posiadamy jakiś inny dokument np. prawo jazdy lub paszport powinniśmy zabrać go ze sobą. Urzędnik wyda nam zaświadczenie utraty dowodu. Będzie ono ważne do 2 miesięcy, ale należy pamiętać, że nie zastępuje ono dowodu tożsamości. Jeśli dowód osobisty zagubiliśmy za granicą, wniosek o unieważnienie dowodu możemy złożyć w konsulacie. To właśnie on kontaktuje się z gminą, która wydała dowód i przeprowadza w naszym imieniu cały proces.
Zastrzeżenie dokumentu w banku to kolejny sposób na uniknięcie negatywnych konsekwencji. Banki uczestniczą w programie Dokumenty Zastrzeżone, w których znajdują się np. operatorzy komórkowi, inne banki, wypożyczalnie itp. Są to firmy, w których możemy na podstawie danych osobowych zaciągnąć wysokokosztowe zobowiązania. Wbrew pozorom, nawet jeśli nie mamy konta w banku, możemy udać się do dowolnego banku i zgłosić utratę dowodu. Zastrzeżenia możemy dokonać w placówce naszego banku lub innej marki, jeśli posiadamy np. jedno konto, ale placówka jest w innym mieście. W tej sytuacji dokument trafia do systemu dokumentów zastrzeżonych i na jego podstawie nie można już zaciągać zobowiązań czy brać kredytów. W ten sposób możemy również zastrzec paszport lub prawo jazdy.
Tymczasowe unieważnienie dowodu osobistego jest jedna z ciekawszych opcji. Dokumenty wydane po 4 marca 2019 roku — czyli te w nowym typie możemy zawiesić na okres 14 dni. Ta opcja jest bardzo przydatna, jeśli zgubiliśmy dowód w teoretycznie bezpiecznym miejscu i istnieje realna szansa, że znajdziemy go za jakiś czas. Dowód osobisty jest zatem unieważniany tymczasowo a po okresie 14 dni, jeśli nie anulujemy zawieszenia, dowód zostanie unieważniony ostatecznie.
Kradzież dowodu osobistego
Kolejną sytuacją, w której tracimy nasz dowód osobisty, jest jego kradzież. Będzie to np. wyrwanie go nam wraz z portfelem, ukradzenie podczas włamania czy na drodze innego przestępstwa np. napadu, czy rabunku. Jeśli dowód osobisty straciliśmy na drodze przestępstwa, sprawę należy zgłosić na policji. Możemy zrobić to ona dowolnym posterunku. Wraz ze zgłoszeniem przestępstwa policja od 2019 roku unieważnia również dowód w państwowym systemie. Nie musimy dzięki temu udawać się już do gminy i unieważniać tam naszego dokumentu. Jest to wygodne rozwiązanie, które zaoszczędzi nam wiele czasu. Do 2019 roku trzeba było zgłaszać utratę dowodu w obu tych miejscach oddzielnie. Po wizycie na komisariacie nadal musimy zgłosić utratę dowodu w banku. Policja nie przekazuje tych informacji do banków i musimy zrobić to samodzielnie. O tej czynności zapomina wiele osób, myśląc, że nasz dokument jest zastrzegany kompleksowo — we wszystkich możliwych miejscach.
Masz podejrzenie kradzieży samych danych? Unieważnij dowód!
Częstą sytuacją, o której mówi się niewiele, jest podejrzenie o kradzieży danych z dowodu i naszej tożsamości. Do tego celu nie trzeba kraść całego dowodu a jedynie przejąć dane na nim zamieszczone. Kradzież tożsamości i danych takich jak pesel, data urodzenia czy imię i nazwisko mogą być równie niebezpieczne i kłopotliwe dla nas co samego “plastiku”. Wiele osób zastanawia się co zrobić w takiej sytuacji, bo z jednej strony posiada dowód “w ręku”, a z drugiej nasze dane mogły zostać skradzione. Sytuacja taka może być spowodowana np. zeskanowaniem naszego dowodu przez obsługę hotelową niezgodnie z regulaminem i prawem czy uzasadnione podejrzenie przejęcia danych np. innymi przypadkami w danej firmie. W takich wypadkach należy udać się do urzędu i poinformować o całej sytuacji. Urzędnik z pewnością odpowie na nasze pytanie, czy w takiej sytuacji, czy możemy zgodnie z prawem zastrzec dowód, a jeśli będzie to możliwe, będziemy mogli to zrobić oraz zgłosić “utratę dowodu” w banku i wyrobić nowy dokument. Z pewnością w takiej sytuacji zdecydowanie warto wyrobić nowy konkurent niż ryzykować poważne kłopoty związane z kradzieżą naszej tożsamości.
